‘Een beeld dat in je geheugen schroei”, stelt de jury. De World Press Photo 2022 is een adembenemend beeld met daarachter een verschrikkelijk verhaal. De World Press Photo tentoonstelling is t/m 5 februari te zien in Museum Hilversum.

64.000 foto’s, door meer dan 400 fotografen uit meer dan 130 landen, zijn er afgelopen jaar ingestuurd naar de World Press Photo Foundation. De fotografiewedstrijd die bijna zeventig jaar geleden door een kleine groep Nederlandse nieuwsfotografen werd bedacht is inmiddels uitgegroeid tot werelds grootste fotowedstrijd. Dit grote aantal inzendingen heeft de jury weten te reduceren tot 24 winnaars, uit 23 landen, waaruit één echte winnaar is gekozen: Amber Bracken.

Artist talk

Speciaal voor de opening van de World Press Photo tentoonstelling in Museum Hilversum is de Canadese fotografe naar Nederland gevlogen. Voordat de burgemeester de tentoonstelling officieel opent, is er eerst een ‘artist talk’, Waarin de fotografe in gesprek gaat met de kersverse museumdirecteur Fleur van Muiswinkel. ‘Ik heb sinds een week deze nieuwe functie als directeur, en ik val gelijk met mijn neus in de boter’, begint Van Muiswinkel. Na een korte introductie geeft ze het woord aan Amber, die haar winnende foto ‘Kamloops Residential School’ toelicht.

Residential Schools

‘De kruizen met kinderkleding eraan zijn neergezet door de inheemse gemeenschap Tk’emlúps te Secwépemc en herdenkt de kinderen die zijn gestorven tijdens hun verblijf op een katholieke kostschool in het Canadese Kamloops’, vertelt ze.

Deze ‘Residential Schools’, of in het Nederlands ‘kostscholen’ werden in de 19e eeuw opgericht om inheemse kinderen te assimileren. Er was in Canada een netwerk van kostscholen voor inheemse volkeren dat werd gefinancierd door de Canadese regering en beheerd door christelijke kerken. De kinderen kregen daar vaak te maken met fysiek en seksueel misbruik. Velen stierven door mishandeling, verwaarlozing of ziekte.

Amber vertelt dat de autoriteiten de misstanden altijd hebben ontkend. Vorige zomer is er na al die jaren eindelijk onderzoek gedaan naar deze scholen, en werd er bij de kostschool in Canada een anonieme kindergraven ontdekt: ‘Met meer dan tweehonderd ongemarkeerde graven van kinderen’, vertelt de fotografe met een brok in haar keel. ‘Het was een erg moeilijk verhaal om vast te leggen en te vertellen omdat het effect heeft op iedereen in Canada. Iedereen heeft ergens wel een link met zo’n kostschool. Ik vond het moeilijk om dit verhaal op een respectvolle manier aan de kaak te stellen, omdat ik het niet erger wilde maken voor de mensen die hiermee te maken hebben gehad. Ook al ben ik al sinds 2015 bezig met het vertellen van verhalen over inheemse kwesties en kolonisatie, was deze groep mensen nieuw voor mij.’

‘Nog een kind, nog een kind, nog een kind,’

Na een maand research te hebben gedaan, ging Amber op pad. De plek waar de foto is gemaakt had ze een keer gezien toen ze er met de auto langs reed. ‘Het was heftig om erlangs te rijden, omdat er zoveel kruizen achter elkaar voorbijkomen. Je denkt dan alleen maar: nog een kind, nog een kind, nog een kind. Op deze manier heeft de inheemse bevolking geprobeerd de kinderen weer een fysieke vorm te geven. De kleren aan de kruizen zijn een direct symbool voor hun verdriet en rouw.’

Op het moment dat Amber haar camera erbij pakte, brak de lucht open, en schenen de gouden zonnestralen op de kruizen. Er ontstond zelfs een regenboog, die aan de linkerkant van de foto te zien is. ‘Het andere einde van de regenboog die niet op de foto staat, eindigde op de plek waar de graven bij de school zijn ontdekt. Van dat idee krijg ik nog steeds kippenvel.’

Enorme indruk

Na de artist talk gaf burgemeester Gerhard Van den Top zijn mening over de foto. ‘De foto van Amber heeft een enorme indruk op mij gemaakt. Het is een verhaal dat een plek in ons collectieve geheugen moet hebben. Ambers foto’s zijn een monument voor de kinderen die stierven op de Indian Residential School. Eén van de Canadese instituten waar kinderen van oorspronkelijke volkeren moesten worden geassimileerd. Ze waren verdwenen volgens de autoriteiten. Een poging van de Canadese overheid om hun eigen inheemse bevolking monddood te maken, van hun geschiedenis en tradities te beroven, en uiteindelijk hun bestaansrecht.’

‘Het maakt me trots dat deze tentoonstelling in Hilversum te bewonderen is. De foto’s van de World Press Photo worden overal ter wereld tentoongesteld. Hilversum staat in het rijtje tussen Caïro, Tel Aviv, en Guayaquil. Ik vind het bijzonder en terecht dat Hilversum daartussen staat. Als Mediastad mogen wij natuurlijk niet ontbreken.’

Aan het einde van zijn speech verklaart burgemeester Van den Top de tentoonstelling officieel voor geopend. De expositie is t/m 5 februari te bewonderen in Museum Hilversum. Voor meer informatie over de tentoonstelling: https://www.museumhilversum.nl

Tekst en foto Nikola van Krieken